پایان نامه تاثیر لوبیا بر پارامترها و فعالیت آنزیم های گوارشی کرم غوزه پنبه

کرم غوزه ی پنبه یکی از مهم ترین آفات اقتصادی محصولات مختلف کشاورزی با گستره ی جغرافیایی وسیع می باشد. در تحقیق حاضر تأثیر رقمهای مختلف لوبیا روی برخی پارامترهای زیستی armigera .H تحت شرایط آزمایشگاهی و فعالیت برخی از آنزیم های گوارشی لاروهای سن چهارم و پنجم این آفت تحت شرایط مزرعه ای مطالعه شد.

تأثیر ارقام مختلف لوبیا روی پارامترهای جدول زندگی و فعالیت برخی آنزیم های گوارشی کرم غوزه ی پنبه Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)

کلید واژه ها: ارقام مختلف لوبیا، آنزیم های گوارشی، پارامترهای زیستی، کرم غوزه ی پنبه، Helicoverpa armigera

چکیده:

کرم غوزه ی پنبه Helicoverpa armigera (Hübner) یکی از مهم ترین آفات اقتصادی محصولات مختلف کشاورزی با گستره ی جغرافیایی وسیع می باشد. تأثیر رقمهای مختلف لوبیا از جمله لوبیا سفید (رقمهای پاک، دانشکده و شکوفا)، لوبیا چیتی (رقم تلاش) و لوبیا قرمز (رقمهای اختر، صیاد و ناز) روی برخی پارامترهای زیستی armigera .H تحت شرایط آزمایشگاهی (دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) و فعالیت برخی از آنزیم های گوارشی لاروهای سن چهارم و پنجم این آفت تحت شرایط مزرعه ای مطالعه شد. طبق نتایج به دست آمده، طولانی ترین دوره ی لاروی و دوره ی رشدی قبل از بلوغ armigera .H مربوط به رقم اختر (به ترتیب 716/0±88/19 و 896/0±58/37 روز) و کوتاه ترین این دوره ها مربوط به رقم پاک (به ترتیب 323/0±13/14 و 419/0±81/31 روز) بود. بیشترین باروری روزانه روی رقم ناز (3/11±54/126 تخم) و کم ترین میزان آن روی رقم دانشکده (42/7±33/88 تخم) بود. کم ترین و بیشترین نرخ خالص تولید مثلی (R0) کرم غوزه ی پنبه به ترتیب روی رقم اختر (6/15±5/93 ماده/ماده/نسل) و رقم تلاش (143±5/585 ماده/ماده/نسل) مشاهده شد. مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) کمترین مقدار روی رقم اختر (به ترتیب 007/0±115/0 و 008/0±12/1 بر روز) و بیشترین مقادیر آن ها روی رقم تلاش (به ترتیب 007/0±173/0 و 009/0±19/1 بر روز) مشاهده شد. طولانی ترین زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) روی رقم اختر (43/0±98/5 روز) بود. میانگین مدت زمان یک نسل (T) روی ارقام مختلف از 43/0±92/36 و 43/1±92/44 روز متفاوت بود که به طور معنی داری کوتاه ترین آن روی رقم تلاش و طولانی ترین آن روی رقم دانشکده بود. کم ترین فعالیت آمیلولیتکی لاروهای سن چهارم و پنجم کرم غوزه ی پنبهHelicoverpa armigera (Hübner) یکی از مهم ترین آفات اقتصادی محصولات مختلف کشاورزی با گستره ی جغرافیایی وسیع می باشد. تأثیر رقمهای مختلف لوبیا از جمله لوبیا سفید (رقمهای پاک، دانشکده و شکوفا)، لوبیا چیتی (رقم تلاش) و لوبیا قرمز (رقمهای اختر، صیاد و ناز) روی برخی پارامترهای زیستی armigera .H تحت شرایط آزمایشگاهی (دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) و فعالیت برخی از آنزیم های گوارشی لاروهای سن چهارم و پنجم این آفت تحت شرایط مزرعه ای مطالعه شد. طبق نتایج به دست آمده، طولانی ترین دوره ی لاروی و دوره ی رشدی قبل از بلوغ armigera .H مربوط به رقم اختر (به ترتیب 716/0±88/19 و 896/0±58/37 روز) و کوتاه ترین این دوره ها مربوط به رقم پاک (به ترتیب 323/0±13/14 و 419/0±81/31 روز) بود. بیشترین باروری روزانه روی رقم ناز (3/11±54/126 تخم) و کم ترین میزان آن روی رقم دانشکده (42/7±33/88 تخم) بود. کم ترین و بیشترین نرخ خالص تولیدمثلی (R0) کرم غوزه ی پنبه به ترتیب روی رقم اختر (6/15±5/93 ماده/ماده/نسل) و رقم تلاش (143±5/585 ماده/ماده/نسل) مشاهده شد. مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) کمترین مقدار روی رقم اختر (به ترتیب 007/0±115/0 و 008/0±12/1 بر روز) و بیشترین مقادیر آن ها روی رقم تلاش (به ترتیب 007/0±173/0 و 009/0±19/1 بر روز) مشاهده شد. طولانی ترین زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) روی رقم اختر (43/0±98/5 روز) بود. میانگین مدت زمان یک نسل (T) روی ارقام مختلف از 43/0±92/36 و 43/1±92/44 روز متفاوت بود که به طور معنی داری کوتاه ترین آن روی رقم تلاش و طولانی ترین آن روی رقم دانشکده بود. کم ترین فعالیت آمیلولیتکی لاروهای سن چهارم و پنجم H. armigera روی برگ رقم ناز (به ترتیب 029/0±205/0 و mU/mg 009/0±238/0) بود. لاروهای سن چهارم و پنجم پرورش یافته روی غلاف رقم تلاش کم ترین فعالیت آمیلولیتیکی را (به ترتیب 054/0±326/0 و mU/mg 150/0±219/0) نشان دادند. کم ترین فعالیت پروتئولیتیکی لاروهای سن چهارم و پنجم H. armigera به ترتیب روی برگ ارقام اختر و ناز (به ترتیب 005/0±104/0 و U/mg 347/0±666/0) و غلاف رقم اختر (به ترتیب 033/0±612/1 و U/mg 267/0±260/2) بود. نتایج نشان داد که رقم اختر رقم نامناسبی برای تغذیه ی armigera H. بود.

مقدمه

یکی از مشکلات مهم در جوامع امروزی، کمبود پروتئین در تغذیه ی میلیون ها نفر انسان در کشورهای رشد نیافته و در حال توسعه می باشد. در بین گیاهان زراعی، حبوبات به دلایل متعدد از جمله دارا بودن درصد بالای پروتئین، توانایی تثبیت بیولوژیک نیتروژن، غنی بودن از عناصر غذایی معدنی و قابلیت انبارداری بالا در مقایسه با دیگر گیاهان زراعی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. کشور ما به علت شرایط مساعد اقلیمی پتانسیل مناسبی برای افزایش تولید حبوبات دارد و این در حالی است که برنامه ریزی برای افزایش تولید و استفاده بیشتر از حبوبات، علاوه بر بهبود تغذیه، در افزایش حاصلخیزی خاک نیز مؤثر واقع خواهد شد. بررسی سطح زیر کشت و تولید جهانی حبوبات حاکی از آن است که طی دوره 2000-2007 سطح زیر کشت حبوبات 17/12 درصد افزایش از 7/65 میلیون هکتار به حدود 3/73 میلیون هکتار رسیده است. قاره آسیا با بیش از 37 میلیون هکتار بیش از 50 درصد از کل سطح زیر کشت حبوبات در جهان را به خود اختصاص داده است. در بین حبوبات لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) به دلایل متعددی اهمیت ویژه ای دارد. لوبیا نه تنها مقام اول سطح زیر کشت جهانی را داراست، بلکه یکی از منابع مهم پروتئین و کالری در تغذیه ی انسان می باشد. همچنین گیاه لوبیا با تولید گره و با همزیستی باکتری های تثبیت کننده ی نیتروژن (همانند سایر گیاهان خانواده ی بقولات)، نقش بسیار مهمی را در حاصلخیزی خاک ایفا می کند. دانه های لوبیا دارای 20-25 درصد پروتئین می باشد که این میزان در مقایسه با دانه های غلات 2 تا 3 برابر و نسبت به گیاهان نشاسته 10 تا 20 برابر بیشتر است. طبق آمار انتشار یافته سطح زیر کشت جهانی لوبیا بالغ بر 25 میلیون هکتار و در ایران 125 هزار هکتار بود. مسایل و مشکلات موجود در امر زراعت و تولید این گیاه همواره به عنوان مانعی در جهت دستیابی به عملکرد بالا مطرح بوده است و بدیهی است که هرچه اطلاعات بیشتری در زمینه ی تولید هرچه بهتر این گیاهان فراهم آید به قطع وابستگی های روز افزون کشاورزی به خارج از کشور و تأمین غذای جمعیت رو به تزاید کمک خواهد نمود.

یکی از آفات مهم بسیاری از محصولات کشاورزی به ویژه حبوبات، کرم غوزه ی پنبه Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) می باشد

کرم غوزه ی پنبه H. armigera

1-2-1- جایگاه H. armigera در رده بندی حشرات

کرم غوزه ی پنبه با نام علمی H. armigera متعلق به راسته ی Lepidoptera، خانواده یNoctuidae و زیرخانواده ی Heliothinae می باشد. 400 گونه برای این زیر خانواده شناسایی شده است که گسترش جهانی دارد که اغلب در مناطق گرم و خشک هر دو نیم کره ی شمالی و جنوبی کره ی زمین به وفور دیده می شوند.

1-2-2- مناطق انتشار کرم غوزه پنبه

کرم غوزه پنبه آفتی با دامنه میزبانی بسیار وسیع بوده و دارای پراکنش جهانی می باشد. این آفت در آسیا، آفریقا، استرالیا، هند، پاکستان و در ایران نیز در بیشتر نقاط انتشار دارد. مناطق پراکنش این آفت در ایران شامل استان های تهران، اردبیل، آذربایجان غربی، خوزستان، فارس، گلستان، کرمان، گرگان، خراسان و مازندران است.

1-2-3- دامنه ی میزبانی و نحوه ی خسارت H. armigera

کرم غوزه ی پنبه آفتی با دامنه ی میزبانی وسیع بوده و روی انواع محصولات مختلف کشاورزی خسارت اقتصادی وارد می کند. لاروهای این آفت به بیش از 200 گونه ی گیاهی مانند پنبه، تنباکو، آفتابگردان، گیاهان زینتی، نخود، ذرت گوجه فرنگی و سبزیجات خسارت وارد می کند. براساس گزارش های منجوناس و همکاران (1985) این آفت دارای بیش از 181 گونه گیاه میزبان زراعی و غیر زراعی متعلق به 45 خانواده ی گیاهی در هند می باشد. حشرات ماده ی این آفت تخم های خود را به صورت پراکنده بر روی اندام های زایشی مانند گل و میوه قرار می دهند. لاروهای نئونات با خارج شدن از تخم از ساختارهای میزبان خود مانند برگ، ساقه، گل و میوه تغذیه می کنند. لاروهای H. armigera در طول زندگی خود می توانند به طور متوسط 30 تا 40 جوانه را در گیاه نخود مورد حمله قرار دهند و خسارتی بین 20 تا 100 درصد ایجاد کنند. براساس گزارش ها، این آفت قادر است تا 88 درصد بر روی میوه های گوجه فرنگی ایجاد خسارت نماید. همچنین لاروهای این آفت با سوراخ کردن بافت میوه ی گوجه فرنگی احتمال ایجاد آلودگی های ثانوی توسط بیمارگرهای قارچی و باکتریایی را نیز افزایش می دهند که می تواند منجر به پوسیدگی میوه شود.